Ulusu doyurmak, tarımı, hayvancılığı canlandırmak, üretim tesisleri kurmak, sermaye, işçi, uzman bulmak şart, bütün bunları yenilgiyi hazmedememiş emperyalistlerin engellemelerine rağmen yapmak, zor işti.

Bu zorlukları aşmak için en önemli olan eğitimdi. Atatürk’ün 1936’da askerliğini çavuş ve onbaşı olarak yapan gençlerle başlattığı Köy Eğitmenleri’nin devamı olan Çaresizliğe mucize çözüm, dünyada eşi benzeri olmayan Köy Enstitüleri ile geldi. Köy Enstitüleri, Türkiye'nin bu özgün eğitim projesini 28 Aralık 1938 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı görevine getirilen Hasan Âli Yücel, İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç ile birlikte büyük titizlik ve yetkinlikle yönetti. İlkokul Öğretmeni yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli, 3803 sayılı yasa ile açıldı.

Tamamen bize özgü, yerli ve milliydi. Sonraki yıllarda sanayileşme modelinin sloganı olacak “fabrika yapan fabrika”öncülü olarak “okul yapan okullar” açılacaktı. Kuzeyden güneye, doğudan batıya yurdun her bölgesinde 21 enstitü açıldı. Sadece deftere kitaba dayalı değil, aynı zamanda “İş için, iş içinde eğitim” ilkesi uygulandı. İş ile eğitimi birleştiren, eğitirken öğreten ve öğretirken üreten, Her köy enstitüsünün kendisine ait tarlaları, bağları, arı kovanları, bağcılık, balıkçılık malzemeleri, besi hayvanları, atölyeleri, laboratuvarları vardı. Derslerin yarısı temel örgün eğitim konularını içeriyordu. Diğer yarısı uygulamalı eğitimdi.

Köy Enstitüleri Hasan Ali Yücel’in 1946'da Milli Eğitim Bakanlığından ayrılması ile büyük bir darbe yedi. Daha sonra Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin Sirer tarafından önce haftalık öğrenci öğretmen değerlendirme toplantıları ve uygulamalı dersler kaldırıldı, ardından Köy Öğretmen Okullarına dönüştürüldü. Bu okullar da Demokrat Parti döneminde 27 Ocak 1954’de kapatıldı.

Köy Enstitülerinin fikir babası Büyük Atatürk’ü, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yü, kurucuları Hasan Âli Yücel ve Tonguç Baba’yı, Köy Enstitülü Öğretmenlerimizi minnet, şükran ve saygıyla anarken, aydınlanmacı, çağdaş ve bu özgün eğitim modelinin 21. yüzyıl koşullarında güncellenerek yeniden hayat bulması için var gücümüzle çalışmayı kaçınılmaz bir sorumluluk duygum ve dileğimle, Köy Enstitülerinin 84. Kuruluş yıl dönümünü kutluyorum.